Dysplazja

Schorzenie charakterystyczne dla psów dużych oraz olbrzymich, jak np. bernardyn, nowofunland, owczarek niemiecki i podhalański, dog niemiecki, mastif. Charakterystyczną cechą schorzenia jest dziedziczność, przekazywana z pokolenia na pokolenie i zależna od wielu genów. Występuje także u psów średnich, ale już rzadziej, szczególnie u ras wyższych, długonogich.

Dysplazja obejmuje zwykle kończyny tylnie i najczęściej dotyczy stawu biodrowego. Zdarza się także, choć rzadziej, dysplazja kończyn przednich i stawu łokciowego. Charakterystyczny dla dysplazji jest niedorozwój głowy kości udowej, panewki miednicy oraz łączących je więzadeł, co prowadzi do zwyrodnienia stawu biodrowego. Na skutek rozluźnienia w stawie zniekształceniu ulegają poszczególne części całego stawu – następuje zanik okrągłego kształtu głowy kości udowej lub spłaszczenie panewki. Co ciekawe, schorzenie obejmuje na ogół oba stawy jednocześnie.

Czynniki mające wpływ na rozwój dysplazji

Poza genetyką na rozwój dysplazji wpływają również czynniki  takie jak żywienie, nadmierna aktywność fizyczna,  zbyt forsowne treningi. Ważne jest też, by pies w okresie wzrostu pozostawał szczupły, bowiem im cięższy osobnik tym większe obciążenie stawów i większe prawdopodobieństwo zaistnienia schorzenia. Dlatego – oprócz prawidłowego karmienia (nie przekarmiać i nie dokarmiać między posiłkami) - należy dosyć często kontrolować masę psa: przynajmniej raz na dwa miesiące u psów dorosłych, u juniorów – raz na miesiąc,  u szczeniąt – co 1-2 tygodnie. Nadmierny wysiłek fizyczny młodego psa również może spowodować dysplazję. U ras dużych i olbrzymich rozwój kośćca kończy się między 18, a 24 miesiącem życia. Wskazane jest unikanie do tego czasu intensywnych treningów nadmiernie obciążających kości i stawy.

Objawy dysplazji

Pierwsze objawy dysplazji można zaobserwować już około trzeciego miesiąca życia szczenięcia, najczęściej zdarza się to jednak w okresie pomiędzy 6-12 miesiącem. Dysplazja jest schorzeniem wyjątkowo bolesnym i utrudniającym psu przemieszczanie się, kładzenie, siadanie, wstawanie, odwiedzenie chorej kończyny, trzeszczenie w stawie. dodatkowo może wystąpić kulawizna, chwiejność zadu oraz upośledzenie ruchów kończyn tylnych. Charakterystyczny jest również, że w przypadku nasilającego się bólu pies stara się oszczędzać kończynę np. poprzez utrzymywanie jej w górze. A zatem zaobserwowanie jakichkolwiek trudności i nieprawidłowości w poruszaniu się u psa powinno być sygnałem ostrzegawczym, mówiącym o prawdopodobieństwie wystąpienia dysplazji. Należy wówczas jak najszybciej wykonać badania.

Diagnoza dysplazji

W przypadku zaobserwowania objawów dysplazji trzeba jak najszybciej udać się na badanie do lekarza ortopedy. Bardzo ważne są badania profilaktyczne już we wczesnym wieku psa. W przypadku ras, u których szczególnie często występuje ta choroba, pierwsze badania profilaktyczne należy wykonywać w wieku 3-4 miesięcy. Badanie kliniczne oraz radiologiczne pomogą w określeniu, czy pies jest chory na dysplazję czy też nie. Im wcześniej rozpoznana choroba, tym większe szanse na wyleczenie.

Badanie radiologiczne niestety nie należy do najprzyjemniejszych dla psa i jest nieco bolesne, ze względu na konieczność prawidłowego ułożenia kończyn do rentgena. Dlatego u dużych ras wykonuje się je przy krótkotrwałym znieczuleniu. Podawane są środki, które wprowadzają psa w stan otępienia i otumanienia i których działanie powinno ustąpić po kilku godzinach. Dlatego też do wykonania tego badania niezbędne jest pozostanie psa w klinice.  Istnieje jednak jedno małe „ale”. Działanie środków znieczulających i hipnotycznych w przypadku psów olbrzymich jest nieco trudne do przewidzenia, ze względu na dużo wolniej przebiegające procesy życiowe organizmu niż u mniejszych ras. Toteż w przypadku szczeniąt ras olbrzymich niektórzy weterynarze-ortopedzi wykonują prześwietlenie bez znieczulenia. Związane są z tym jednak pewne ryzyka. Nadmierny nacisk może doprowadzić do uszkodzeń, zaś bolesność zaowocuje na pewno w przyszłości niechęcią psa do lekarza, który przeprowadzał badanie.

Do ras z grupy ryzyka dysplazji należą:

• Bernardyn
• Berneński pies pasterski
• Bokser
• Bouvier des Flanders
• Doberman
• Hovawart
• Mastiff neapolitański
• Nowofunland
• Owczarek francuski beauceron
• Owczarek francuski briard
• Owczarek kaukaski
• Owczarek niemiecki
• Owczarek podhalański
• Owczarek południoworosyjski
• Owczarek staroangielski
• Owczarek szkocki (długowłosy i krótkowłosy)
• Owczarek środkowoazjatycki
• Polski owczarek nizinny
• Posokowiec hanowerski
• Rottweiler
• Sznaucer olbrzym

 Leczenie dysplazji

Zwyrodnienia stawu można leczyć operacyjne lub nieoperacyjne, zależnie od stopnia zaawansowania choroby. Leczenie nieoperacyjne polega na stosowaniu środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz preparatów ochraniających chrząstkę stawową, tzw. chondroprotetyków. Zwierzęta chore oraz należące do grupy ryzyka powinny przyjmować glukozaminoglikany, tj. kwas hialuronowy, glukozaminę oraz siarczan chondroityny.

Oprócz stosowania środków farmokologicznych bardzo duże znaczenie ma umiarkowana aktywność fizyczna oraz utrzymywanie optymalnej masy ciała. Najlepszą formą aktywności w takiej sytuacji jest pływanie.

Leczenie operacyjne stosuje się tylko w przypadku bardzo zaawansowanych zmian w stawie. Lekarz decyduje o wyborze jednej z technik leczenia dysplazji na podstawie wyników badań. Jedną z form leczenia jest wstawienie sztucznego stawu. Niestety są to drogie zabiegi, który mogą kosztować nawet ponad 1000 Euro.

Jeżeli chcemy wykluczyć możliwość dysplazji, musimy zwracać uwagę na wybór szczenięcia, które powinno pochodzić od rodziców niedotkniętych tą chorobą.  Hodowcy niestety przeważnie ukrywają informacje o występowaniu zagrożenia dysplazją szczeniąt w ich hodowli. Można jednak zażyczyć sobie przedstawienia opinii weterynarza (lub zasięgnąć jej we własnym zakresie) i potwierdzeń oraz wyników rentgenów i badań rodziców szczenięcia pod kątem dysplazji. Właściciel zarejestrowanej hodowli bernardynów  takie badania ma obowiązek wykonać przed ukończeniem przez psy 6 miesiąca życia.

Zdrowie bernardyna